Występujące u diabetyków wahania poziomu glukozy we krwi mogą uszkodzić wzrok! Jednym z powikłań jest zaćma cukrzycowa, o którą zapytaliśmy prof. Jerzego Szaflika, szefa wiodącej kliniki okulistycznej – Centrum Mikrochirurgii Oka Laser w Warszawie. Pretekstem do rozmowy był zbliżający się Światowy Dzień Walki z Cukrzycą.
Panie Profesorze, dlaczego Pana – jako specjalistę chorób oczu – interesuje cukrzyca?
Ponieważ w zasadzie daje pewność wystąpienia powikłań ocznych, może zresztą doprowadzić nawet do utraty wzroku. Przykładem niech będzie retinopatia cukrzycowa, czyli uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki oka. Prędzej czy później pojawią się niemal u wszystkich chorych na cukrzycę typu 1 oraz u większości osób z typem 2.
Podobno cukrzycę „widać w oczach”.
Można tak powiedzieć. Podczas badania dna oka okulista dostrzega tę degenerację naczyń. Takie zmiany występują już na wczesnym etapie cukrzycy, gdy nie daje ona jeszcze objawów. Dlatego pierwszą diagnozę diabetycy często otrzymują w gabinecie okulistycznym, podczas rutynowych badań profilaktycznych.
Powikłania ze strony oczu to tylko zmiany naczyniowe?
Nie, choć te są najczęstsze. Ale trzeba wymienić też zaćmę, która u osób z cukrzycą występuje i częściej, i wcześniej. Taka zaćma ma cechy zaćmy starczej, choć diagnozuje się ją nawet u nastolatków. Hiperglikemia może bowiem znacznie przyspieszać mętnienie soczewki oka. To naturalny proces, ale u osób zdrowych jego objawy pojawiają się dopiero po 50. roku życia.
Jak często mamy do czynienia z zaćmą cukrzycową?
Dotyka około 10 proc. chorych na cukrzycę typu 1 oraz 13 proc. pacjentów z typem 2. Wiele zależy od tego, czy cukrzyca jest dobrze prowadzona.
Zaćmę usuwa się operacyjnie?
Tak, jedynie we wczesnym stadium można stosować krople spowalniające nieco rozwój choroby. Podstawą leczenia jest jednak zabieg wymiany zmętniałej soczewki na sztuczną. Nie ma konieczności czekania, aż zaćma „dojrzeje”, nie trzeba zupełnie utracić ostrości widzenia. Wcześniej przeprowadzony zabieg to też niższe ryzyko powikłań, a przecież w cukrzycy ich ryzyko i tak jest większe.
Jak obecnie wygląda taki zabieg?
Najnowszą metodą jest femto-fako, czyli z wykorzystaniem ultraszybkiego lasera femtosekundowego. Dokonuje się nim cięć i rozbicia zmętniałej tkanki z niebywałą precyzją. Następnie wszczepia się nową soczewkę. Te też są już bardzo nowoczesne, w większości przypadków zapewnią uniezależnienie się od okularów. Niestety, zaawansowane soczewki nie są dostępne w zabiegach refundowanych przez NFZ, raczej stosuje się w nich też starsze techniki operacyjne.
Na koniec rozmowy przewrotnie poproszę o okulistyczne zalecenia z okazji Światowego Dnia Walki z Cukrzycą, przypadającego 27 czerwca, czyli już za tydzień.
Przede wszystkim zapraszam na okulistyczne badania profilaktyczne. Pozwalają wykryć nie tylko cukrzycę.
Rozmawiał: Dawid Krążyński.
